پایه هایی برای مرکبات

نارنج

نارنج با نام علمی Citrus aurantium اولین پایه مورد استفاده برای مرکبات در دنیا بوده و در حال حاضر گسترده ترین پایه مورد استفاده در سطح جهانی است. ارقام پیوندی روی این پایه قدرت رشدی متوسط و تاجی متوسط تا بزرگ دارند. نارنج سیستم ریشه ای عمیق و منشعبی داشته و لذا پیوندک های مستقر روی آن به خشکی تحمل نسبتاً خوبی دارند. عملکرد درختان پیوندی روی نارنج در خاک های شنی مناسب، ولی کمتر از پایه راف لمون، ماکروفیلا و یا ولکامریانا می باشد. میوه ارقام پیوندی روی نارنج را که از کیفیت مطلوبی نیز برخوردار هستند می توان به خوبی برای مدت طولانی روی درخت نگهداری کرد. سازش این پایه با پرتقال های ناف دار بسیار خوب است، زیرا میوه پرآب و معطر خواهد شد. درشتی میوه ارقام پیوندی روی پایه نارنج تا حدودی کمتر از آنهایی است که روی راف لمون پیوند شده باشند، ولی از میوه های پیوندی روی کلئوپاترا ماندارین بیشتر است. از آنجایی که مقدار کل املاح جامد محلول و نیز اسیدیته کل عصاره میوه روی پایه نارنج در حد بالایی می باشد، میوه های تولیدی روی این پایه برای مصرف تازه خوری از کیفیت خوبی برخوردار خواهند بود. بالا بودن مقدار اسیدیته کل عصاره روی این پایه باعث می شود که میوه ها دیرتر از سایر پایه هایی که قدرت بیشتری دارند به بلوغ برسند. در عوض، میوه برخی ارقام مثل پرتقال هاملین که عامل محدود کننده در بلوغ آن پایین بودن املاح جامد محلول (TSS) می باشد زودتر از پایه ای همانند راف لمون به بلوغ می رسد. پوست میوه ارقام پیوندی روی نارنج اغلب صاف و نازک است و لذا ترک خوردگی میوه روی این پایه شدید است. اگرچه نارنج به اندازه راف لمون به شرایط غرقاب متحمل نیست اما تحمل متوسطی به پوسیدگی طوقه و ریشه داشته و لذا می تواند در خاک های سنگین با زهکش ضعیف مورد استفاده قرار بگیرد. مرکبات پیوندی روی پایه نارنج نسبت به pH بالای خاک و نیز شوری سازش خوبی نشان می دهند. این پایه به اراضی آهکی نیز نسبتاً سازگار است. از نظر مقاومت به سرما، ارقام پیوند شده روی نارنج، کلئوپاترا ماندارین، پونسیروس و سیتروملو تقریباً یکسانند ولی برتری محسوسی نسبت به پایه های گروه لمون و نیز سیترنج ها دارند. البته تجدید رشد پیوندک های آسیب دیده از سرما روی پایه نارنج کندتر از آنهایی است که روی راف لمون یا سایر پایه های پر رشد پیوند شده اند. به هر حال حساسیت ارقام پیوندی روی نارنج به بیماری تریستزا به میزان زیادی باعث کاهش استفاده از آن در بسیاری از کشورهای جهان شده است.

منبع: برنامه کاربردی بانک ژن مرکبات

وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی

پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری

Ministry of Agriculture-Jahad

Agricultural Research, Education and Extension Organization

Horticultural Sciences Research Institute

Citrus and Subtropical Fruits Research Center